Tekstgetrouwe vertaling -- zoals we dat van Paul Claes gewend zijn -- van dit monument van de moderne literatuur. Een prozagedicht in 54 schuifjes, even zovele vurige tongen, visioenen van fantastische werelden, tot de nok gevuld met treffende en compacte metaforen, muzikaal en poëtisch, zonder ritme of rijm, badend in een atmosfeer van dromen en irrealiteit. Vanaf zijn verschijnen in 1886 al, een boek vol raadsels, zowel inhoudelijk als vormelijk, even hermetisch als fascinerend, onderwerp ook van controverses, omtrent de meerduidige en daarom onvertaalbare titel, over de samenstelling en de datering. Hoewel Verlaine de tekst in 1875 overhandigd kreeg, zou die al enkele jaren oud geweest zijn, ouder dan Une saison en enfer (1873) dat nu eenmaal de reputatie heeft Rimbauds definitieve afscheid te zijn van de literatuur. De vertaler volgt die hypothese niet, gelet op de kwaliteit en de complexiteit van de Illuminations, dat als een orgelpunt klinkt in de korte maar heftige dichtersloopbaan van Rimbaud, die in zijn onstuitbare vernieuwingsdrang een spoor van oude vormen achter zich liet.
De vertaling van Claes is veel meer dan een vertaling, zoals ten overvloede blijkt uit de boeiende inleiding, die een meer dan geloofwaardige poging doet om de prozagedichten te verhelderen en te duiden. Dat is geen sinecure voor een tekst die nogal wat stijlschakeringen telt en gericht is op vervreemding i.p.v. op herkenning. In een doorgedreven analyse, waarbij elk gedicht apart onder de loep wordt genomen, tracht de vertaler ons een sleutel te geven die de codes moet breken van dit amalgaam van beschrijvingen, taferelen, ervaringen, gemoedstoestanden, herinneringen, allegorieën, denkbeelden en hallucinaties. Als het mysterie desondanks blijft, is dat enkel een aanwijzing voor de kracht van de teksten die dankzij deze inspanning toch een stuk dichterbij gekomen zijn. [Jan Baes] Verberg tekst