Deze biografie van Hadrianus is de laatste in een drieluik. Anthony Everitt beschreef eerder de levens van Cicero en Augustus en dat was telkens een goede keuze: Cicero belichaamt de val van de Romeinse republiek en Augustus is de stichter van het keizerrijk. Hadrianus is dan weer de man die consolidatie van de macht nastreefde. Een sterk leiderschap, een goed uitgerust leger en vooral een geografisch coherenter grondgebied met duidelijke grenzen. De belangrijkste getuige daarvan is de muur die hij in Noord-Engeland liet bouwen en die nog steeds zijn naam draagt.

Een intrigerend man ook, waarover we niet zo heel veel weten. Zijn reputatie als bestuurder is goed, al schijnt hij geen grote populariteit genoten te hebben bij zijn onderdanen. Zijn voorliefde voor Griekenland is bekend en zichtbaar in de vele monumenten die hij er liet bouwen. De talloze beelden van de jonge Antinoüs demonstreren dan weer zijn voorkeur voor de Griekse liefde, al weten we ook daarover niet zo heel veel. Het is geen wonder dat onze beeldvorming over deze keizer fel geromantiseerd is, niet het minste door Marguerite Yourcenars Mémoires d'Hadrien. De laatste eeuw zijn echter heel wat nieuwe inscripties en tastbare herinneringen aan Hadrianus opgedoken. Everitt (en zijn vertaalsters) hinken op dat vlak zelfs wat achterop. Hij schrijft nog dat we het raden hebben naar de precieze locatie van Hadrianus' atheneum, maar het werd in het najaar van 2009 in Rome opgegraven...

Hoe dan ook, al die nieuwe informatie heeft zijn weg nog niet gevonden naar het publiek, zo schrijft Everitt. De laatste algemene bibliografie over Hadrianus, geschreven voor een breed publiek, dateert immers al uit de jaren 1920. Helemaal correct is dat niet. In 1997 verscheen Hadrian, the Restless Emperor van Anthony Birley ? de ondertitel van de Nederlandse vertaling is dus wat ongelukkig gekozen ? maar dat boek is eerder op de academische wereld gericht. Everitt heeft handig gebruik gemaakt van het boek, zo geeft hij zelf toe, maar hij schrijft voor een ruimer publiek.

In elk geval zou het afbreuk doen aan de verdiensten van dit boek te stellen dat het niet meer is dan een doorslagje van Birleys werk. Everitt neemt een lange aanloop naar Hadrianus' regering die begon in 117 en heeft zo ruim de tijd om de gebruiken en gewoontes van de tijd in al hun facetten uit te leggen: het onderwijssysteem, de Romeinse moraal, het religieus bewustzijn, het voltrekken van een huwelijk etc. Meestal lees je gewoon dat Trajanus een triomftocht hield, Everitt beschrijft de precieze rituelen die daarmee gepaard gingen. Het diept het verhaal uit, maar het nadeel is dat het lang duurt, te lang, voor Hadrianus zelf ten tonele verschijnt. Everitt loopt in de val waarin hij zelf historici na de Tweede Wereldoorlog zag lopen door het gebrek aan harde feiten: 'de historicus maakte om deze reden ooit plaats voor de schrijver van historische romans.' Hij wil de geschiedenis namelijk levendiger maken door Hadrianus bij zowat elke belangrijke gebeurtenis in de periode voor zijn regering aanwezig te laten zijn. Daar zijn misschien wel goede argumenten voor, maar geen staalharde bewijzen. Naar onze smaak lezen we iets te vaak zinnen als 'het kan niet anders of Hadrianus moet gezien hebben hoe...' of 'ongetwijfeld was het de jonge Hadrianus die...'. Goed dat hij niet pretendeert absoluut zeker te zijn, wat anderen ten onrechte wel vaak doen, maar het wringt soms. Het boek leest vlot, bevat veel informatie, maar je voelt je er nooit helemaal in thuis. In die zin is het net als zijn onderwerp: rusteloos. [Dieter Wildemauwe] Verberg tekst

Anthony Everitt is de auteur van goed onthaalde biografieën van Cicero en Augustus. Met Hadrianus verplaatsen we ons naar de tweede eeuw na Christus: deze keizer regeerde van 117 tot 138. Tot 117 dacht het Romeinse Rijk aan territoriale uitbreiding. Hadrianus vond het belangrijker te behouden wat men had en de grenzen van het Imperium Romanum te versterken. Hadrianus was geadopteerd door Trajanus en als diens troonopvolger aangewezen. Het gebeurde wel meer bij homoseksuele keizers dat de opvolging via adoptie werd geregeld. Hadrianus zelf adopteerde zelf twee personen die zijn politiek zouden voortzetten: Antoninus Pius en Marcus Aurelius. Hadrianus stond wegens zijn voorliefde voor de Griekse cultuur en voor cultuur in het algemeen bekend als 'Graeculus' ('Griekje'). Everitt beschouwt Hadrianus als de succesvolste keizer van Rome. Het werk richt zich niet tot specialisten, maar tot een breed publiek. Toch is het heel goed gedocumenteerd. Er zijn citaten van antieke auteurs die over Hadrianus schreven, maar Everitt onderzoekt ook andere bronnen, zoals munten en opschriften. Met een katern zwart-witfoto's, eindnoten, een literatuuropgave en register. Verberg tekst