Alle mensen liegen van de Argentijnse auteur Alberto Manguel speelt zich af halverwege de jaren zeventig in de kringen van Latijns-Amerikaanse ballingen in Madrid, en concentreert zich rond de gewelddadige dood van Alejandro Bevilacqua. Die valt kort na de voorstelling van zijn Lofzang op de leugen, een roman over het dictatoriale klimaat in Buenos Aires, van een balkon en stort te pletter op de straatstenen van de Calle del Prado. Jaren later klopt journalist Jean-Luc Terradillos, die aan een biografie werkt van de raadselachtige auteur van deze enige maar fel opgemerkte roman, voor informatie aan bij Alberto Manguel, in wiens Madrileens appartement de moord heeft plaatsgevonden, maar die Bevilacqua ook in Argentinië goed heeft gekend. Hij is een van de vier getuigen die een licht zullen trachten te werpen op zowel de figuur als op de omstandigheden van de misdaad. De andere getuigen zijn: Andrea, Bevilacqua’s geliefde, die het manuscript van de roman per toeval ontdekt en het zonder medeweten van haar minnaar laat uitgeven; Marcelino ‘het Zwijn’ Olivares, een Cubaanse opportunist die na malversaties toevallig met Bevilacqua in de Argentijnse martelkamers terechtkomt en tot diens schrik plots in Madrid opduikt; en de wraakzuchtige Tito Gorostiza, een spion van de junta, die nu in Spanje inlichtingen over de opposanten verzamelt.
Eerder dan dat ze verschillende versies geven, zijn de getuigenissen aanvullend. Ze geven — ondanks de claim dat er geen absolute waarheid bestaat en dat alle mensen liegen — vanuit diverse hoeken een redelijk afgerond verhaal over de tragische gebeurtenissen. De hoofdpersoon Bevilacqua wordt, afgezien van enkele subjectief gekleurde verschillen, algemeen als ‘besluiteloos, onbestemd en onbeholpen’ getypeerd, als een man die bescherming zoekt, en die uit noodzaak zijn artistieke ambities moet beperken tot het schrijven van scenario’s voor fotoromannetjes. Hij is eerder een willoos slachtoffer van omstandigheden en kwaadwillige medemensen dan een geniaal schrijver of politiek activist.
Alberto Manguel — die vooral bekendstaat als bibliofiel en verwoed lezer, en auteur is van verscheidene boeken over literatuur — is met Alle mensen liegen bezweken voor de drang zelf een roman te schrijven. Als personage in zijn eigen verhaal zegt hij dat ‘de idee een bandje toe te voegen aan de universele bibliotheek [ook hem] zo onweerstaanbaar [leek] als een zoete zonde’. Zijn roman biedt alleszins een met verve geschreven en spannend verhaal, dat zeer eigentijds is door de vermenging van werkelijke feiten en personages met fictie, en helemaal in de geest is van schrijvers die zijn voorkeur wegdragen, zoals W.G. Sebald en Javier Cercas. Door die gesprekken krijgt men de neiging even te googlen of zijn hoofdpersonage niet echt heeft bestaan en er geen roman geschreven werd die de titel Lofzang op de leugen draagt. Niet dus. Maar zoals Manguel ergens schrijft: ‘het vlees keert weder tot stof, het woord krijgt vleugelen’. Ook als beide tot het rijk der verbeelding horen.
[Jan Baes] Verberg tekst

De Argentijnse (maar vaak in het Engels schrijvende) auteur Alberto Manguel (1948) is vooral bekend geworden dankzij zijn talrijke en veel vertaalde boeken over alles wat met lezen te maken heeft, waaronder 'Een geschiedenis van het lezen'. Een van de vele zijlijnen van deze duizendpoot is de roman. Dit is zijn laatste (in het Spaans geschreven overigens) en de eerste van hem die in het Nederlands is vertaald. Het boek bevat vijf getuigenissen over Alejandro Bevilacqua, een (fictieve) Argentijnse schrijver die in de jaren zeventig in ballingschap gaat in Madrid, na in zijn vaderland gevangen gezeten te hebben en daar te zijn gemarteld. Hij komt op raadselachtige wijze om het leven. De onbetrouwbaarheid van de getuigenissen die meer licht moeten werpen op leven en dood van Bevilacque is op gelaagde wijze in de roman verweven. In dit opzicht is Manguels roman een schoolvoorbeeld van postmoderne onbetrouwbaarheid. Knap en geraffineerd is deze roman dus zeker, maar je echt raken doet hij niet. Kleine druk. Verberg tekst